روماتیسم مفصلی

بعضی از افراد فقط برای چند ماه یا یک سال یا نهایتاً دو سال مبتلا به این بیماری بوده و بعد از طی این دوره بدون ایجاد هیچگونه ضایعه ای، بیماری رفع می شود. بعضی دیگر نیز گاهگاهی دچار علائم بوده و گاهی بهبود می یابند. در بعضی افراد نیز ممکن است بیماری بسیار شدید بوده و برای سالها یا تمام عمر باقی بماند. این فرم بیماری منجر به بروز صدمات شدید به مفاصل می شود

 چه کسانی به این بیماری دچار می شوند ؟

هر کسی می تواند به این بیماری دچار شود، اما بنظر می رسد که این بیماری در زنان شایعتر باشد. این بیماری معمولاً در میانسالی شروع شده و در سنین پیری شایعتر است. اما کودکان و جوانان نیز ممکن است به آن مبتلا شوند.

علل روماتیسم مفصلی چیست ؟

علل اصلی بروز این بیماری هنوز بطور کامل شناخته نشده است. اما می دانند که در این بیماری سیستم ایمنی فرد علیه بافتهای بدن وی وارد عمل می شوند. عللی که تصور می شود فرد را مستعد بروز این بیماری می کند شامل ژنتیک ، محیط و هورمونها می باشند.

 تشخیص این بیماری چگونه است؟

تشخیص این بیماری با مراجعه به پزشک میسر خواهد شد. البته تشخیص این بیماری راحت نیست زیرا آزمایش دقیقی جهت تشخیص این بیماری وجود ندارد، علائم این بیماری مشابه بیماریهای دیگر است و ایجاد کامل علائم، مدت زمان زیادی طول می کشد. اما جهت تشخیص مجموعه ای، از اخذ شرح حال، معاینات بالینی ، عکسبرداری و تستهای آزمایشگاهی کمک کننده می باشند.

درمان این بیماری چگونه است؟

پزشکان روشهای زیادی جهت درمان این بیماری دارند. اهداف درمان شامل موارد ذیل است تسکین و کاهش درد، کاهش تورم ، کاهش یا توقف روند تخریب مفاصل ، کمک به ایجاد احساس بهتر در فرد و حفظ فعالیت او می باشد.

برنامه درمان می تواند شامل موارد زیر باشد: آموزش بیمار، برخورد و اقدامات صحیح خود بیمار با مشکلاتش و گروههای حمایتی که به فرد کمک می کنند. تا اطلاعات بیشتری در ارتباط با نحوه درمان، چگونگی انجام فعالیتهای بدنی و استراحت را داشته، نحوه بیان مشکلاتش را پیدا کند.

این برنامه ها به بیمار کمک می کنند تا نکات بیشتری را در ارتباط با بیماری خود و نحوه کاهش درد، احساس کنترل بیشتر بر بیماری، اعتماد به نفس و داشتن یک زندگی فعالتر، بیاموزند.

درمانهایی که جهت بهبودی این بیماری مورد استفاده قرار می گیرند شامل تغییر در روش زندگی، داروها، جراحی ، مراجعات منظم به پزشک و روشهای درمانی جایگزین یا تکمیلی می باشند.

 

تغییر در روش زندگی : از جمله کارهایی که می توان جهت درمان این بیماری استفاده نمود تغییر در روش زندگی است که شامل ایجاد تعادل بین میزان فعالیت و استراحت ، مراقبت از مفاصل کاهش استرس های روانی، استفاده از یک رژیم غذایی سالم می باشد.

داروها : بسیاری از بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی جهت درمان از دارو استفاده می کنند. از داروها برای کاهش درد ، تورم و توقف روند بیماری به سمت بدتر شدن استفاده می شود. دارویی که پزشک تجویز می کند براساس سلامت عمومی بیمار، شدت بیماری و اینکه بیماری تا چه اندازه شدید خواهد شد و مدتی که باید بیمار دارو بگیرد و اینکه دارو تا چه اندازه کارایی داشته و عوارض جانبی آن چه می باشد، خواهد بود.

جراحی: روشهای جراحی زیادی جهت درمان این بیماری مورد استفاده قرار می گیرد. از این روش جهت تسکین درد، کمک به عملکرد بهتر مفاصل و عملکرد بهتر فرد در فعالیتهای روزمره خود استفاده می شود.

مراجعات منظم به پزشک : بسیار مهم می باشد زیرا از این طریق پزشک می تواند ببیند آیا بیماری شدیدتر شده و آیا دارو کمک کننده بوده است، عوارض جانبی داروها ظاهر شده اند و در صورت نیاز داروها را عوض نماید. اقداماتی که ممکن است نیاز به انجام آن شود شامل: آزمایش خون، ادرار و عکسبرداری می باشد.

روش درمانی جایگزین : گاهی اوقات از رژیمهای غذایی خاص ، ویتامینها و سایر روشهای دیگر جهت درمان روماتیسم مفصلی استفاده می شود. بعضی درمانها به کاهش استرس بیمار کمک می کند. بسیاری از این روشها بی ضرر می باشند و اما باید گفت که این روشها بطور کامل و دقیق مورد بررسی قرار نگرفته اند لذا قبل از استفاده از آنها حتماً باید با پزشک مشورت شود.

روماتیسم بیماری است بس گوناگون ،حاد یا مزمن،که بیشتر در سطح مفصلهاجای می گیرندووجه اشتراک آنهادرد و تورم مفصل است .

روماتیسم حاد مفصلی چیست ؟

بیماری است میکروبی که با بروز تب و دردمفصلی از چند هفته تاچندین ماه طول می کشد .همچنین با ضایعه بافتهاو اعضای مختلف از قبیل قلب ،مفصلها ،پوست و اعصاب همراه می گردد.این بیماری از ? تا 1? سال بروز میکندو تا چندین سال امکان بازگشت آن وجود دارد.

علت روماتیسم مفصلی چیست؟

علت این بیماری میکروبی به نام استر پتوکوکاست .بیماری با آنژین ،مخملک یا هر نوع عفونت دیگر حاصل از استر پتوکوک شروع می شود.ظاهرا حساسیت فردی ویژه ای نیز رشد و پیشرفت بیماری را تسهیل می کند.

نشانه های روماتیسم حاد مفصلی چیست ؟

تب بی دلیل ،درد بی دلیل مفصلهاو ماهیچه ها،پیدا شدن بر آمدگی های کوچکی بر استخوانهای سطحی آرنج ،پشت دست ،پا ،کاسه زانو ،جمجمه ،ستون فقرات،(پوست بر روی غده حرکت می کند.)

مراقبت از مفاصل در رماتیسم مفصلی

یکی از گسترده‌ترین مباحث طب فیزیکی و  توانبخشی، توانبخشی در بیماریهای روماتیسمی است. هدف توانبخشی در یک بیمار مبتلا به رماتیسم مفصلی؛ بهتر کردن کیفیت زندگی با اقداماتی نظیر کاهش درد، حفظ مفاصل و بهتر کردن قدرت و استقامت عضلانی است. این اهداف توسط استفاده از روشهائی مثل فیزیوتراپی، کار درمانی، وسایل کمک کننده به مفصل و کفش مخصوص(ارتوز)، وسایل کمک حرکتی، تجویز ورزشها و آموزش مراقبت از مفاصل در کنار مصرف منظم و کنترل شده دارو صورت می‌گیرد. در این قسمت اصول مراقبت از مفاصل بصورت اختصار توضیح داده شده است.باید توجه داشت که رعایت این نکات به کلیه افرادسالم بخصوص کسانی که شلی مفصلی دارند توصیه می شود.

 لزوم مراقبت از مفاصل:

  بسیاری از افراد مبتلا به رماتیسم مفصلی از درد مفاصل و درد عضلانی شکایت دارند و اغلب احساس خستگی می‌کنند. معمولاً احساس خستگی درعصروشب بیشتر است. برخی از آنها از اینکه انجام بعضی از کارهای روزمره زمان زیادی لازم دارد شکایت دارند. مثلاً ممکن است کار نسبتاً ساده‌ای مثل باز کردن درب شیشه‌مربا برای فردی که درد در ناحیه دست دارد مشکل ووقت گیر باشد.

کم کردن فشار به مفاصل نه تنها به حفظ سلامت آنها کمک می‌نماید بلکه باعث کاهش درد مفصل میِ‌شود. تقسیم کردن مناسب فعالیت روزانه و استراحت در بین فواصل کاری باعث کاهش احساس خستگی و درد می‌شود. ورزش مناسب در فرد مبتلا به رماتیسم مفصلی نه تنها به حفظ سلامتی بدن کمک می‌کند،  بلکه در صورتی که بدرستی انجام شود باعث کاهش درد و بهبود انجام فعالیتهای روزمره می‌گردد.

 در هریکصد بیمار مبتلا به رماتیسم مفصلی حدود 20 نفر بیماری خفیف داشته و مشکلات زیادی ندارند. 75 نفر بیماری متوسط داشته و مشکلات آنها عود کننده است و در 5 نفر بیماری شدید خواهد بود.

 بعداز یکسال حدود نیمی از مبتلایان در انجام فعالیت با دست تا حدودی دچار مشکل خواهند بود و بعد از پنج سال حدود نیمی از مبتلایان برخی از بد شکلی‌های دست را نشان می‌دهند. لذا مراقبت از مفاصل همراه با مصرف منظم دارو باید از ابتدای ابتلاء به رماتیسم مفصلی آغاز شود. متاسفانه اکثر بیماران آموزش و مراقبت لازم را بسیار دیر دریافت می‌نمایند.

 علت درد و آسیب مفاصل: 

 تورم داخل مفصل باعث تحریک انتهای اعصاب مربوط به درد می‌شود. آسیب به خود مفصل نیز باعث ایجاد درد می‌شود. وارد ساختن فشار بیش از حد به مفصل می‌تواند باعث افزایش تورم مفصل یا آسیب خود مفصل شده ودرد را بیشتر سازد. بسیاری از افراد به تجربه در می‌یابند که اگریک روز فشار بیشتری به مفاصل وارد سازند روز بعد درد بیشتری خواهند داشت. آسیب مفاصل در اثر التهاب باعث شل تر شدن رباطهامی‌شود. در این حالت برای آنکه استخوانها در محل خود باقی بمانند عضلات فعال‌تر شده و نهایتاً خستگی عضلانی بعلت فعالیت بیش از حد عضلات ایجاد می‌شود.

 علت بدشکل شدن مفاصل

 سه عامل اصلی باعث حفظ حالت یک مفصل می‌شوند.

    *  تناسب شکل استخوان‌های دو طرف مفصل با هم.

    * کپسول مفصلی ورباطهای آن که مانند یک کیسه قابل ارتجاع دو استخوان را در کنار هم قرار می‌دهند.

    *  عضلات و رباطها که باعث حرکت مفصلی می‌شوند

  در اثر تورم مکرر مفصل، رباطها کشیده شده و شل می‌شوند التهاب باعث تخریب استخوان و زرد پی شده و عضلات نیز ضعیف می‌شوند. همة این مسایل باعث شل شدن کپسول مفصل می‌گردد. یعنی مفصل شکل خودرا از دست داده و بدشکلی مفصل ایجاد می‌شود. این مسئله دردست زودتر اتفاق می‌افتد.

 نحوة استفاده از مفاصل می‌توانددرتشکیل بدشکلی‌ها دخالت داشته باشد. بدشکلی‌هائی که بطور معمول دیده‌می‌شوند در شکل زیر نشان داده شده‌اند.

    *  مچ یا بند انگشتان از جای خود جابجا می‌شوند. (در مواردی که جابجائی ناقص مفصل وجود دارد به آن نیمه دررفتگی ) گفته می‌شود.

    * انگشتان به سمت داخل دست انحنا پیدا می‌کنند.    

    * مفاصل انگشت یا شست جابجا می‌شوند. 

    * مفصل زانو و لگن خم می‌شوند.